Ciasto biskup to prawdziwy klasyk wśród polskich wypieków. Ten puszysty placek z charakterystyczną warstwą budyniową i kruszonką na wierzchu to doskonały wybór na rodzinne uroczystości, spotkania z przyjaciółmi czy niedzielne podwieczorki. Przepis na dużą blachę zapewni porcję dla całej rodziny, a przygotowanie nie wymaga szczególnych umiejętności cukierniczych. Sekret ciasta biskup tkwi w idealnym połączeniu wilgotnego ciasta drożdżowego z kremową warstwą budyniową i chrupiącą kruszonką. Poznaj sprawdzony przepis, który zawsze się udaje!
Składniki na ciasto biskup na dużą blachę
Aby przygotować idealne ciasto biskup, potrzebne będą składniki najlepszej jakości. Świeże drożdże zapewnią odpowiednie wyrośnięcie ciasta, a dobrej jakości masło nada wypiekowi wyjątkowego, bogatego smaku.
Składniki na ciasto drożdżowe:
- 1 kg mąki pszennej typu 550
- 100 g świeżych drożdży (lub 40 g suchych)
- 250 g masła
- 250 g cukru
- 5 jajek
- 500 ml mleka
- 1 łyżeczka soli
- 2 łyżeczki cukru wanilinowego
- skórka otarta z 1 cytryny
Składniki na budyń:
- 1 litr mleka
- 3 opakowania budyniu waniliowego bez cukru
- 150 g cukru
- 100 g masła
- 1 łyżeczka ekstraktu waniliowego
Składniki na kruszonkę:
- 200 g mąki pszennej
- 100 g cukru
- 100 g masła (zimnego)
- 1 łyżeczka cynamonu (opcjonalnie)
Przygotowanie tradycyjnego ciasta biskup
Ciasto biskup wymaga nieco czasu i cierpliwości, ale efekt końcowy wynagradza wszystkie starania. Kluczem do sukcesu jest dokładne wyrobienie ciasta drożdżowego oraz odpowiednie przygotowanie kremowej warstwy budyniowej.
Przygotowanie ciasta drożdżowego:
- W małej misce przygotuj rozczyn: wymieszaj pokruszone drożdże z 3 łyżkami cukru, 5 łyżkami ciepłego mleka i 3 łyżkami mąki. Odstaw na 15 minut do wyrośnięcia.
- W dużej misce wymieszaj pozostałą mąkę z solą i cukrem wanilinowym.
- Masło rozpuść w rondelku i lekko przestudź.
- Mleko podgrzej do temperatury pokojowej.
- Jajka roztrzep z pozostałym cukrem na puszystą masę.
- Do mąki dodaj wyrośnięty rozczyn, jajka z cukrem, przestudzone masło, mleko oraz skórkę z cytryny.
- Wyrabiaj ciasto ręcznie przez około 10-15 minut, aż będzie elastyczne i odchodzić od ręki. Możesz również użyć miksera z hakiem do ciasta drożdżowego, co znacznie ułatwi pracę.
- Gotowe ciasto przykryj ściereczką i odstaw w ciepłe miejsce na 1-1,5 godziny do wyrośnięcia (powinno podwoić swoją objętość).
Przygotowanie budyniu:
- W garnku zagotuj 800 ml mleka z cukrem.
- Pozostałe 200 ml mleka wymieszaj dokładnie z proszkiem budyniowym, aby nie było grudek.
- Do gotującego się mleka wlej rozpuszczony budyń, ciągle mieszając energicznym ruchem.
- Gotuj na małym ogniu przez 2-3 minuty, aż budyń zgęstnieje i zacznie bulgotać.
- Zdejmij z ognia, dodaj masło i ekstrakt waniliowy, wymieszaj do połączenia składników.
- Przykryj powierzchnię budyniu folią spożywczą (aby nie utworzył się kożuch) i odstaw do przestudzenia.
Przygotowanie kruszonki:
- W misce wymieszaj mąkę z cukrem i cynamonem (jeśli używasz).
- Dodaj zimne masło pokrojone w kostkę.
- Rozcieraj składniki palcami, aż powstanie kruszonka o pożądanej konsystencji. Nie wyrabiaj zbyt długo, by masło nie roztopiło się od ciepła dłoni.
- Odstaw do lodówki na czas przygotowywania ciasta.
Składanie i pieczenie ciasta biskup:
- Wyrośnięte ciasto wyłóż na dużą blachę (około 40×30 cm) wyłożoną papierem do pieczenia.
- Rozprowadź ciasto równomiernie, formując niewielkie zagłębienie na środku i wyższe brzegi.
- Nakłuj ciasto widelcem w kilku miejscach, aby nie tworzyły się pęcherze podczas pieczenia.
- Na ciasto wyłóż przestudzony budyń, rozprowadzając go równomiernie łyżką lub szpatułką.
- Na wierzch równomiernie wysyp przygotowaną wcześniej kruszonkę.
- Odstaw całość na 20 minut do lekkiego podrośnięcia.
- Rozgrzej piekarnik do 180°C (grzanie góra-dół).
- Piecz ciasto przez około 35-40 minut, aż kruszonka nabierze złotego koloru.
- Po upieczeniu pozostaw ciasto w blasze do całkowitego wystudzenia.
Wskazówka: Aby sprawdzić, czy ciasto jest już upieczone, wykonaj test patyczkiem. Wbij patyczek w część drożdżową ciasta (nie w budyń) – jeśli wyjdzie suchy, ciasto jest gotowe.
Wartości odżywcze ciasta biskup
Ciasto biskup to niewątpliwie pyszny deser, jednak należy pamiętać, że jest to wypiek kaloryczny. Poniżej przedstawiono przybliżone wartości odżywcze w przeliczeniu na 100 g produktu:
- Kalorie: około 320-350 kcal
- Białko: 5-7 g
- Węglowodany: 45-50 g
- Tłuszcze: 14-16 g
- Błonnik: 1-2 g
Ciasto biskup zawiera również cenne składniki odżywcze pochodzące z jajek, mleka i masła, takie jak witaminy A, D, E oraz wapń. Pamiętaj jednak o umiarze w spożywaniu ze względu na wysoką zawartość cukru i tłuszczu.
Porady i triki dla idealnego ciasta biskup
Aby ciasto biskup wyszło perfekcyjnie za każdym razem, skorzystaj z tych sprawdzonych porad:
- Temperatura składników: Wszystkie składniki powinny mieć temperaturę pokojową, szczególnie jajka i mleko. Zimne składniki mogą spowolnić proces rośnięcia drożdży.
- Wyrabianie ciasta: Dokładne wyrobienie ciasta jest kluczowe – powinno być elastyczne i odchodzić od rąk. Jeśli ciasto jest zbyt lepkie, dodaj odrobinę więcej mąki.
- Budyń: Aby uniknąć grudek w budyniu, dokładnie wymieszaj proszek budyniowy z zimnym mlekiem przed dodaniem do gotującego się mleka. Używaj trzepaczki do rozbijania ewentualnych grudek.
- Kruszonka: Dla uzyskania idealnej kruszonki, masło powinno być zimne, prosto z lodówki. Jeśli kruszonka jest zbyt miękka, schłodź ją w lodówce przed nałożeniem na ciasto.
- Pieczenie: Użyj termometru piekarnikowego, aby upewnić się, że temperatura jest odpowiednia. Zbyt wysoka temperatura może spowodować, że ciasto będzie przypalone z wierzchu, a surowe w środku.
Ciekawostka: Ciasto biskup zyskało swoją nazwę prawdopodobnie od charakterystycznego wyglądu – złota kruszonka na wierzchu przypomina bogato zdobione szaty biskupie.
Warianty ciasta biskup
Klasyczny przepis na ciasto biskup można twórczo modyfikować według własnych upodobań. Oto kilka inspirujących wariantów:
Ciasto biskup z owocami:
Między warstwą ciasta a budyniem możesz dodać sezonowe owoce, takie jak:
- Jabłka pokrojone w cienkie plastry i skropione sokiem z cytryny
- Śliwki pozbawione pestek i posypane odrobiną cynamonu
- Truskawki lub maliny (świeże lub mrożone)
Ciasto biskup czekoladowe:
Do ciasta drożdżowego dodaj 2-3 łyżki kakao, a zamiast budyniu waniliowego użyj budyniu czekoladowego. Kruszonkę również możesz wzbogacić o kakao, tworząc prawdziwą ucztę dla miłośników czekolady.
Ciasto biskup z dodatkiem alkoholu:
Dla bardziej wyrafinowanego smaku, do ciasta drożdżowego dodaj 2 łyżki rumu lub amaretto, co nada wypiekom interesującego, głębokiego aromatu. Taka wersja szczególnie dobrze sprawdzi się na specjalne okazje.
Jak przechowywać ciasto biskup?
Prawidłowe przechowywanie ciasta biskup pozwoli zachować jego świeżość i smak przez dłuższy czas:
- Ciasto najlepiej przechowywać w szczelnie zamkniętym pojemniku lub przykryte folią spożywczą w chłodnym miejscu (niekoniecznie w lodówce).
- W temperaturze pokojowej ciasto zachowuje świeżość przez 2-3 dni.
- W lodówce możesz je przechowywać do 5-7 dni, choć może stracić nieco na puszystości.
- Ciasto biskup można również zamrozić – najlepiej pokroić je na porcje, każdą owinąć folią spożywczą, a następnie umieścić w zamrażarce. Zamrożone ciasto zachowuje jakość przez około 2-3 miesiące.
- Przed podaniem zamrożonego ciasta, rozmroź je w temperaturze pokojowej (około 2-3 godziny) lub podgrzej w piekarniku w temperaturze 150°C przez 10-15 minut, aby odzyskało swoją pierwotną miękkość.
Ciasto biskup to prawdziwa uczta dla podniebienia, która zadowoli nawet najbardziej wymagających smakoszy. Dzięki dużej blasze starczy dla całej rodziny, a jego przygotowanie, choć wymaga nieco czasu, nie jest skomplikowane. Puszyste ciasto drożdżowe, kremowy budyń i chrupiąca kruszonka tworzą harmonijną całość, która zachwyca smakiem i wyglądem. Wypróbuj ten sprawdzony przepis i przekonaj się, dlaczego ciasto biskup od lat cieszy się niesłabnącą popularnością w polskich domach!